Merrier & merrier...the X'Mas !!!

यंदा  ख्रिसमससाठी आम्हाला माझ्या आत्येभावाकडून बोलावणे होते. त्याच्या बायकोने- ब्याता- पोलिश पद्धतीने ख्रिसमस साजरा  करायचा फतवा काढला होता. भावाने आणि मी कमीत कमी आल्याचा चहा मिळाला पाहिजे असे घोडे दामटायचा प्रयत्न केला पण आम्हाला, "Do not mess with my x'mas !!" अशी सक्त ताकिद मिळाल्यावर ख्रिसमसला आल्याचा चहा केल्यास  पुढल्या वर्षी गणपतीत मोदकांच्या ऐवजी  प्येरोगि मिळतील   ह्या भितीने आम्ही चहा बासनात गुंडाळला.

पोलिश कल्चरप्रमाणे ख्रिसमस इव्हला म्हणजे २४ तारखेला मुख्य सेलिब्रेशन असते. ह्या दिवशी संध्याकाळी पाच-साडेपाचला सर्व फॅमिली मेंबर एकत्र जमतात. ख्रिसमस ट्री आधीच सजवून झालेला असतो. सगळी गिफ्ट्स सुंदर आकर्षक आवरणांमध्ये ख्रिसमस ट्री खाली ठेवलेली असतात. आधी पोटोबा आणि मग गिफ्टोबा असा कार्यक्रम असतो.
इथे ईशानसाठी म्हणून २४ ला दुपारी डेकोरेशन करायचे ठरवले होते. निघेपर्यंत बराच उशीर झाला. ९५ आमची वाट बघत थांबला होता आणि थांबलाच होता. जीपीएस काकू कधी कधी खरं बोलतात आणि त्यांचं ऐकण्यात शहाणपणा असतो. त्यांनी आम्हाला दीड तासात पोचवलं बॉ. गेल्यावर स्वागतासाठी गरम गरम हर्बाता मिओदेम सित्रेनोम (लेमन आणि हनी घातलेला पोलिश चहा) तयार होता. ट्री आधीच डेकोरेट करुन झाला होता. आम्ही त्यावरच बरोबर नेलेली ऑर्नामेंट्स जागा मिळेल तिथे टांगली. गिफ्ट्स खाली मांडून ठेवली. एवढे करुन आमचे आवरुन होइतो बाकीचे दोन पाहुणे जेमा आणि रॉबर्ट आले. जेमा अमेरिकन आहे आणि ३५ वर्षांहुन अधिक काळ कनेटिकटमध्ये रहाते आहे. रॉबर्ट जर्मनीहून इंटर्नशिपसाठी गेले सहा महिने इथे आलाय.

बरोबर सहा वाजता सगळे जेवणाच्या टेबलभोवती जमले. सुरुवात अर्थातच प्रार्थनेने झाली. प्रार्थनेच्या वेळी एक खास प्रकारचा ब्रेड किंवा ख्रिसमस वेफर (opłatek) एकमेकांना देण्याची प्रथा आहे. आपल्या हातातला हा वेफर उपस्थित असलेल्या प्रत्येकासमोर धरुन पीस, हेल्थ आणि प्रॉस्परिटी मिळो अशी सदिच्छा व्यक्त केली जाते. समोरच्या व्यक्तीने त्या वेफरचा एक तुकडा तोडून खाण्यासाठी घ्यायचा. ह्या वेफरवर अतिशय सुंदर चित्र एम्बॉस केलेली असतात.  अधिक माहितीसाठी इथे बघा.
ह्यानंतर सुरु झाले मुख्य जेवण. पोलिश कल्चरमध्ये ख्रिसमस डिनर हे मीटलेस असते. फिश आणि अंड वगळता इतर  कुठलेही सामीश पदार्थ ह्या दिवशी खात नाहीत. जेवणाची सुरुवात बार्श्त टर्वोनी उश्कामी (Barszcz Czerwony Z Uszkami - Beet soup with sour cabbage/sauerkraut dumplings) आणि ग्झिबोवा मकारोनेम (Grzybowa z Makaronem- Forest mushroom soup with home made noodles) ह्या दोन सूपने झाली. काही लोक सूपसोबत श्लेजें (Sledzie- Herring with onion and sour cucumber in veggie oil) सुद्धा खातात. इथे पण श्लेजें होते पण मी व्हेजिटेरिअन असल्याने केवळ सूपचा आस्वाद घेतला. मुख्य जेवणात आणि त्यानंतर डेझर्टमध्ये खालील पदार्थ होते:

_यजेनोवा सॅलड (Jarzynowa Salad- Veggie salad with mayonnaise and mustard)
_कपुस्ताज ग्रोहेम (Kapusta Z Grochem- Polish style sour cabbage with yellow split peas)
_प्येरोगी कपुस्ताम् झिबामी (Pierogi Z Kapusta- Steamed dumplings with polish style sour cabbage and forest mushrooms)
_प्येरोगी रुस्क्यिं (Pierogi Ruskie- Steamed dumplings with potatoes and cheese)
_रिबा स्मजोना (Ryba Smazona- Fried fish with bread crumbs)
_ख्लेब झिटनि (Chleb Zytni- Sour dough rye bread)
_सेरनिक (Sernik- Polish style cheese cake)
_प्येस्कोविच्छ काकाव्ह (Piaskowiec Z Kakao- Potato flour cake)
_प्येरनिकि (Pierniki- Polish style ginger short bread)
अजून एक पोलिश व्हाइट ब्रेड आणि २-३ प्रकारचे चीज होते. ह्यात अर्थातच प्रत्येक कुटुंबाची स्वतःची काही खासियत असे पदार्थ सुद्धा असतात. एवढे सगळे खाऊन झाल्यावर पुन्हा एक राउंड हर्बाता मिओदेम सित्रेनोमचा झाला.

जेवणानंतर भेटवस्तु देण्याचा कार्यक्रम झाला. ह्या सगळ्या गिफ्ट्सवर ते गिफ्ट ज्या कुणासाठी आहे त्या व्यक्तीचे ते नाव असते फक्त. सगळी गिफ्ट्स सँटाकडून असल्याचे गृहित धरलेले असते. ब्याताच्या फॅमिलीत गिफ्ट बॉक्समध्ये बर्‍याच गमतीजमती करतात. उदा: रिकाम्या फेशिअल टिशुच्या भल्यामोठ्या बॉक्समध्ये एक लहानसं मिंट चॉकोलेट. सँटा सगळ्यात जास्त प्रसन्न झाला तो ईशानवर. त्याच्यासाठी मामा, मामी, मावशी, आई, बाबा असे सगळ्यांनीच दोन-दोन तीन-तीन गिफ्ट्स आणली होती. त्याने सँटाचा ड्रेस न घालून सुद्धा सँटाचे काम अगदी चोख बजावले. तसे पण ख्रिसमस ट्री च्या एवढ्याशा पसार्‍यात घुसून गिफ्ट्स काढण्याइतका इवलुला तो एकटाच होता आमच्यात.

रॉबर्टशी बोलताना समजले की जर्मनीत सुद्धा २४ तारखेला संध्याकाळी मुख्य सेलिब्रेशन असते. प्रत्येक फॅमिलीच्या स्वतःच्या काही खास प्रथा असतात. रॉबर्टच्या फॅमिलीत २४ तारखेपर्यंत लहान मुलांना लिव्हिंग रुममध्ये प्रवेश नसतो. नवे कपडे  घालून, आजी-आजोबांसोबत थेट ख्रिसमस इव्हला ती सजवलेली खोली, झगमगता ख्रिसमस ट्री आणि त्याखाली ठेवलेली आकर्षक गिफ्ट्स बघायला खूप मजा यायची असे त्याने सांगितले.

जेमाच्या फॅमिलीत ख्रिसमस डिनर दोनदा होते. एकदा ख्रिसमच्या एक आठवडा आधी जेव्हा साधारण जवळचे नातेवाईक एकत्र जमतात. ह्या डिनरला नवरा आपल्या फॅमिलीकडे जातो तर बायको तिच्या फॅमिलीकडे. तिथे सख्खी चुलत बिलत भावंडे असा जामानिमा असतो. मुख्य ख्रिसमस इव्हला फक्त इमिडिएट फॅमिली असते. नवरा-बायको, असल्यास आणि येणार असल्यास आई-वडील आणि मुलं.
माझ्या माहितीत अमेरिकेत गिफ्ट्स ख्रिसमस डे च्या सकाळी उघडतात. त्यानंतर ब्रंच अथवा लंच असते. लंडनमध्ये सुद्धा गिफ्ट्स ख्रिसमस डे च्या सकाळी उघडतात. संध्याकाळी सगळ्या फॅमिलीसोबत ख्रिसमस डिनर असते.

इतकी वर्ष ख्रिसमस तसा दुरुनच साजरा केला. ह्या दिवशी सुट्टी तर असतेच. इथे मॉलमध्ये ख्रिसमस इव्हला छान कार्यक्रम असतात. तिथे एक मोठा ख्रिसमस ट्री आणि इतर बरेच डेकोरेशन केलेले असते. लहान मुलांच्या दिमतीला एक सँटा पण असतो. मॉलमध्ये जायचे, सँटासोबत फोटो काढायचा, तिथेच X'Mas Carols ऐकायचे, घरी येताना हाय वे न घेता गावांमधून आतल्या रस्त्यांनी ख्रिसमस डेकोरेशन बघत यायचे, लोकांच्या उत्साहाचे कल्पकतेचे कौतुक करायचे असे मर्यादित सेलिब्रेशन असायचे. ह्यावर्षी पहिल्याने असा ख्रिसमस सेलिब्रेशनमध्ये भाग घेतला. ईशानने तर धमाल केलीच पण आम्ही मोठ्यांनी पण खूप एन्जॉय केले. बिलव्ड फॅमिली, पर्फेक्ट मील, लॉट्स ऑफ गिफ्ट्स अँड माय लिटल सँटा...it couldn't have been merier !!!